მსოფლიო სტატისტიკა

2020 წლის 5 იანვრის მონაცემებით, ამერიკის წამლისა და სურსათის ადმინისტრაციამ [F.D.A.] გლობალური სამედიცინო საშუალებების ანგარიშის სახით მსოფლიოდან 733 შემთხვევა მიიღო, რომლის დროსაც ძუძუს იმპლანტმა ანაპლასტიკური მსხვილუჯრედოვანი ლიმფომა [anaplastic large cell lymphoma (BIA-ALCL)] გამოიწვია, პაციენტების ნაწილი კი გარდაიცვალა, მათ შორის, 69 ქალი 2019-2020 წლებში. 

ამ მონაცემის თანახმად, გართულებებს უფრო იწვევს არა პრიალაზედაპირიანი, არამედ ხორკლიანი ტექსტურის მქონე იმპლანტი. იმ იმპლანტმა, რომელიც სილიკონით იყო ავსებული, უფრო მეტად გამოიწვია პრობლემები, ვიდრე სალინით ავსებულმა იმპლანტმა.

გარდაცვლილებს შორის იყვნენ უფრო ისეთები, რომლებმაც იმპლანტი ძუძუს გადიდების მიზნით ჩაისვეს; საგრძობლად ნაკლები იყო ოდენობა იმ პაციენტებისა, რომლებმაც იმპლანტი მასტექტომიის შემდეგ რეკონსტრუქციის მიზნით ჩაისვეს.

F.D.A.-ს გლობალური მონაცემების მიხედვით, იმპლანტის მქონე ქალებს შემდეგი სიმპტომები გამოუვლინდათ: სერომა - სითხის დაგროვების შედეგად წამონაზარდი, ძუძუს დასიება/ტკივილი, კაფსულარული კონტრაქტურა, პერი-იმპლატიტი და სხვა მიზეზები, მათ შორის, ზოგი გაურკვეველი. 

აღწერილ შემთხვევებში იმპლანტების მწარმოებლები იყვნენ ამერიკული კომპანიები Allergan და Mentor.  

სტატისტიკა  და ტენდენციები საქართველოში

საქართველოს დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის ინფორმაციით, ბოლო წლების განმავლობაში ძუძუზე პლასტიკური ქირურგიის 534 ოპერაცია ჩატარდა: 2016 წელს 150 ოპერაცია, 2017 წელს - 259, ხოლო 2018 წელს [19 ოქტომბრის მდგომარეობით] - 125 ოპერაცია. 

534 ოპერაციიდან კიბოს მკურნალობის გამო ქალებმა მხოლოდ 23 ოპერაცია - რეკონსტრუქცია - ჩაიტარეს; დანარჩენი 511 ოპერაციის მიზანი ძუძუს ვიზუალური მხარის შეცვლა იყო - სწორედ იმ მიზნით, როგორც ამას ქართული კლინიკები უწევენ რეკლამას თავიანთ ვებ-გვერდებზე. 

ბოლო სამი წლის განმავლობაში საქართველოში ძუძუზე პლასტიკური ოპერაციები ყველაზე დიდი რაოდენობით კუზანოვის კლინიკაში ჩატარდა; ოპერაციების რაოდენობის მხრივ მეორე ადგილზეა კარაპს-მედლაინი.

საქართველოს დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნულ ცენტრს ქვეყანაში ანაპლასტიკური მსხვილუჯრედოვანი ლიმფომის შემთხვევები აქამდე არ აღურიცხავს. 

რისკები და გაფრთხილებები ძუძუს იმპლანტებზე 

ამერიკის წამლისა და სურსათის ადმინისტრაცია [Food and Drug Administration, F.D.A.] მუდმივად ადევნებს თვალყურს იმპლანტის მწარმოებლებს, მათი პროდუქციის უსაფრთხოებასა და ეფექტურობას ამერიკის შეერთებული შტატების ფარგლებში. 

ამის მიუხედავად, არსებობს რისკები.

1. დამატებითი ოპერაცია, რომელიც შეიძლება, ქალს დასჭირდეს, იმპლანტის გამოცვლის ან ამოღების სახით;
2. ანაპლასტიკური მსხვილუჯრედოვანი ლიმფომა (anaplastic large cell lymphoma (ALCL));
3. კაპსულარული კონტრაქტურა, რომელიც სითხის სახით ჩნდება იმპლანტის გარშემო;
4. ტკივილი ძუძუს არეში;
5. იმპლანტის გახევა, რის შემდეგად, შესაძლოა, შიდა სითხე: სალინი ან სილიკონი გადმოიღვაროს;
6. უსიმპტომო გახევა - როცა იმპლანტი გაიხა, მაგრამ პაციენტი ვერ გრძნობს;
7. ინფექცია.

თუ ამის მიუხედავად, მაინც ჩაისვამთ ძუძუს იმპლანტს, გაითვალისწინეთ, რომ:

1) ძუძუს იმპლანტი არ არის მუდმივი

რაც უფრო დიდხანს აქვს პაციენტს ძუძუს იმპლანტი, მით მეტია შანსი, რომ გართულებები წარმოიშვას და დამატებითი ოპერაცია გახდეს საჭირო.  თითოეული იმპლანტის 'გამძლეობის' ხანგრძლივობა პაციენტის მდგომარეობას გააჩნია და კონკრეტული, ფიქსირებული დრო არ არსებობს. 

იმპლანტის ჩასმა ერთჯერადი პროცედურა არ არის.  ზოგ პაციენტს ერთი იმპლანტი 20-30 წელიწადი აქვს უსაფრთხოდ, თუმცა, ასეთი შემთხვევები ძალიან იშვიათია.  როგორც წესი, ძუძუს იმპლანტების გამოცვლა უფრო ხშირად უნდა მოხდეს. 

2) ყურადღებით წაიკითხეთ პროდუქტის ინსტრუქცია

სანამ ჩაისვამთ, წაიკითხეთ, რა წერია მწარმოებლის ანოტაციაში, უსაფრთხოებისა და ეფექტურობის შესახებ მონაცემებში [Summary of Safety and Effectiveness Data (SSED]. იქ არის დატანილი ინფორმაცია მის რისკებზე, გამწვავების სიმპტომებზე, მოხმარების წესებზე და ასე შემდეგ.  

იგივეს ურჩევს ამერიკის წამლისა და სურსათის ადმინისტრაცია ექიმებსა და მომსახურების გამწევ სამედიცინო დაწესებულებებს.  თუ პაციენტს დამატებითი კითხვები აქვს, ექიმთან უნდა გაიაროს. 

3) დაელაპარაკეთ თქვენს პლასტიკურ ქირურგს

იმპლანტის ჩასმის მდებარეობა, რისკები, კონკრეტულად თქვენთვის ჩასასმელი იმპლანტი თქვენი მოთხოვნებიდან და ჯანმრთელობის მდგომარეობიდან გამომდინარე უნდა შეარჩიოს ქირურგმა.  ჰკითხეთ ექიმს მისი წინა გამოცდილებისა და იმის შესახებ, რას შეცვლის იმპლანტი თქვენს ცხოვრებაში.

ხშირად, პაციენტებს ხელახალი ოპერაციის გაკეთება უწევთ, რათა იმპლანტის ზომა და მდებარეობა შეცვალონ. ასევე ჰითხეთ ექიმს, მაგალითად, რამხელა იყო განაკერის ზომა მისი წინა ოპერაციების დროს და განიხილეთ მოსალოდნელი შედეგების ვარიანტები და სცენარები.  მოსალოდნელი შედეგების განხილვა ექიმს ეხმარება, რომ სწორად შეარჩიოს იმპლანტის ზომა, ტიპი და მოთავსების ადგილი, კონკრეტულად და უნიკალურად, თქვენთვის.  

4) გაითვალიწინეთ იმპლანტის რისკები

არსებობს სამეცნიერო მტკიცებულება, რომ ძუძუს იმპლანტმა, შესაძლოა, ანაპლასტიკური მსხვილუჯრედოვანი ლიმფომა გამიწვიოს [anaplastic large cell lymphoma (ALCL)], რაც არაჰოჯკინის ლიმფომის ერთ-ერთი ტიპია.  სიმსივნე ჩნდება იმ სითხეში, რომელიც იმპლანტის გარშემო იქმნება, გროვდება და გარშემო აკრავს მას. 

იმპლანტები, რომელიც ამერიკის წამლისა და სურსათის სააგენტოს მიერ არის დაშვებული, გავსებულია ან სალინით, ან სილიკონის გელით.  არსებობს სხვადასხვა ზომისა და ფორმის იმპლანტები. მათი ნაწილის ზედაპირი ან ხორკლიანია, ან პრიალა.  ანაპლასტიკური მსხვილუჯრედოვანი ლიმფომა უფრო ისეთ იმპლანტების გარშემო ჩნდება, რომლებსაც ხორკლიანი ზედაპირი აქვთ. 

უნდა იცოდეთ, რომ ანაპლასტიკური მსხვილუჯრედოვანი ლიმფომა არის არა ძუძუს კიბო, არამედ იმუნური სისტემის დაავადება.

5) ოპერაციის შემდეგ მონიტორინგი მნიშვნელოვანია

იყავით მუდმივ კონტაქტზე თქვენს ქირურგთან.  

თუ უჩვეულო სიმპტომებს შეამჩნევთ, აუცილებლად დაელაპარაკეთ ექიმსა და იმ კლინიკის ადმინისტრაციას, სადაც ოპერაცია გაიკეთეთ.  თუ დრო გაქვთ და სიმპტომები ითმენს, მისწერეთ FDA-ს ჩივილების აღრიცხვის პროგრამას, MedWatch-საც. აღწერეთ თქვენი შემთხვევა. 

აუცილებელია მამოგრაფიის ჩატარება. სანამ მამოლოგს ესტუმრებით, წინასწარ შეატყობინეთ, რომ იმპლანტი გაქვთ, რათა შესაბამის სპეციალისტთან და მამოგრაფიულ მანქანასთან გაესინჯოთ. ზოგმა კლინიკამ, შესაძლოა, მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის [MRI] გაკეთებაც შემოგთავაზოთ. 

F.D.A. ყველა პაციენტს ურჩევს, რომ სილიკონის იმპლანტის მქონე პაციენტებმა ოპერაციიდან მესამე წელს მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია აუცილებლად გაიარონ, რათა დროზე იქნას აღმოჩენილი იმპლანტის გახევის ან სხვა სახის დაზიანების შემთხვევები. სააგენტო იგივეს გაგრძელების რეკომენდაციას იძლევა პირველი შემთხვევიდან მუდმივად, ყოველ მეორე წელს - სანამ პაციენტს ორგანიზმში აქვს იმპლანტი.