ჩვეულებრივ პერიოდში, ბაზარზე ჩაშვებამდე, ვაქცინები წლების განმავლობაში გადიან კვლევებსა და ცდებს. ახლა, ახალი კორონავირუსის პანდემიის ჟამს, მეცნიერები ჩქარობენ ახალ წლამდე შექმნან უსაფრთხო და ეფექტური ვაქცინა. 

ამჟამად, კლინიკური ცდების სტადიაზე, მედიკოსები ადამიანებზე ვაქცინების 71 კანდიდატს ტესტავენ. სულ მცირე, 78 პრეკლინიკური სტადიის ვაქცინა აქტიურად იცდება ცხოველებზე. 

ახალი კორონავირუსი და ანტისხეულები, რომლებიც ვაქცინების მოქმედების შედეგად იწარმოება ადამიანის ორგანიზმში © The New York Times 

ახალი კორონავირუსის ვაქცინაზე მუშაობა 2020 წლის იანვარში დაიწყო, როცა ვირუს SARS-CoV-2 ის გენომი გაშიფრეს. ვაქცინის უსაფრთხოების კვლევა ადამიანებზე  პირველად მარტში დაიწყო, თუმცა, მათი  უმრავლესობის მომავალი გაურკვეველია.

ვაქცინის ზოგი კანდიდატის კვლევა წარუმატებლად დასრულდება, ზოგის შედეგი კი ბუნდოვანი დარჩება. შესაძლოა, ვაქცინების ნაწილი წარმატებულიც აღმოჩნდეს იმუნური სისტემის ისეთ დონეზე სტიმულირებაში, რომ ვირუსის წინააღმდეგ ეფექტური და საჭირო ოდენობის ანტისხეულების გამომუშავება შეძლოს ადამიანის ორგანიზმში.   

ქვემოთ მიიღებთ ინფორმაციას ყველა იმ ვაქცინის და მათი დღევანდელი სტატუსის შესახებ, რომელთაც ადამიანებზე ცდების ფაზას მიაღწიეს; აგრეთვე  შეიტყობთ იმ იმედისმომცემი ვაქცინების შესახებ, რომლებიც უჯრედულ კულტურებსა თუ ცხოველებზე მოწმდება.

კოვიდ-19-ის სამკურნალო საშუალებების სანახავად, იხილეთ კორონავირუსის წამლების  და სამკურნალო საშუალებების ცნობარი.

ყველაზე ბოლო სიახლეები: 

♦  22 ივნისი: კუბამ გამოაცხადა, რომ მათი ვაქცინა, სახელად Abdala 92% ეფექტურია. 

♦  17 ივნისი: მეორე ყაზახური ვაქცინა პირველ და მეორე/კომბინირებულ ფაზაში გადავიდა.  

♦  16 ივნისი: CureVac-ის კლინიკურმა კვლევებმა დამაიმედებელი შედეგები არ აჩვენა - ეფექტურობა მხოლოდ  47% იყო.

♦  14 ივნისი: Novavax-მა კლინიკური კვლევების შედეგები გამოაქვეყნა, სადაც ეფექტურობის დონე იყო 90.4%.

♦  14 ივნისი: ირანმა კომპანია Shafa Pharmed Pars-ის ვაქცინა საგანგებო რეჟიმში დაუშვა.  

♦  14 ივნისი: ვიეტნამური კომპანია Nanogen-ის ვაქცინა მესამე ფაზაში გადავიდა. 

♦  14 ივნისი: University of Hong Kong-ისა და Xiamen University-ის ვაქცინები მეორე ფაზაში გადავიდა. 

♦  8 ივნისი: ავსტრალიური კომპანია Vaxine-ის ვაქცინა მეორე ფაზაში გადავიდა. 

♦  1 ივნისი: ჩინეთის West China Hospital of Sichuan University მესამე ფაზაში გადავიდა.

♦  1 ივნისი : ჩინეთის Academy of Military Medical Sciences-ის ვაქცინა მესამე ფაზაში გადავიდა. 

♦  20 მაისი:  ჩინური კომპანია Stemirna Therapeutics-ის ვაქცინა კლინიკური კვლევის პირველ ფაზაში შევიდა.

♦  18 მაისი: ჩინეთმა Shenzhen Kangtai-ს ვაქცინა გადაუდებელი რეჟიმით დაამტკიცა.  

♦  14 მაისი: ფრანგული კომპანია OSE Immunotherapeutics-ის ვაქცინა კლინიკური კვლევის პირველ ფაზაში შევიდა.

♦  10 მაისი: F.D.A.-მ Pfizer/BioNTech-ის ვაქცინა 12-15 წლის მოზარდებისთვის დაუშვა.

♦ 7 მაისი - ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ [WHO] ჩინური კომპანია "სინოფარმის" ვაქცინა საგანგებოდ დაშვებული ფარმაცევტული პროდუქტების სიაში [emergency use listing, EUL] ჩასვა.

♦  6 მაისი - რუსეთმა დაამტკიცა ერთდოზიანი ვაქცინა "სპუტნიკ ლაითი," რომელიც გამალეიას ინსტიტუტის წარმოებულია.

♦  5 მაისი - ჩინეთის ლანჟოუს ბიოლოგიური პროდუქტების ინსტიტუტის ვაქცინა 1/2 კომბინირებულ ფაზაში შევიდა.

♦  3 მაისი - დანია Johnson & Johnson-ის ვაქცინას აღარ გამოიყენებს.

♦ 30 აპრილი - თურქეთის სამეცნიერო და ტექნოლოგიური კვლევითი ცენტრის ვაქცინა კლინიკური კვლევის პირველ ფაზაში შევიდა.

♦  28 აპრილი - ჩინური სახელმწიფო კომპანია "სინოფარმის" მესამე ვაქცინა 1/2 კომბინირებულ ფაზაშია.

♦  28 აპრილი - ყაზახეთმა ეროვნულად წარმოებული ვაქცინა QazVac-ის გამოყენება დაიწყო.

♦  23 აპრილი - ევროკომისია კომპანია AstraZeneca-ს წინააღმდეგ სარჩელს ადგენს, შეპირებული დოზების მიუწოდებლობის გამო. 

♦  20 აპრილი - ევროპის სამედიცინო მარეგულირებელმა - წამლის სააგენტომ [E.M.A.] ევროკავშირის მასშტაბით Johnson & Johnson-ის ვაქცინის გამოყენება აღადგინა, მაგრამ ამავე დროს განაცხადა, რომ ამ ვაქცინას უნდა ახლდეს განმარტება სისხლის კოლტების გაჩენასთან შესაძლო კავშირის შესახებ. 

♦ 15 აპრილი - დანია AstraZeneca-ს ვაქცინას აღარ გამოიყენებს.

♦ 14 აპრილი - ევროკომისიამ, შესაძლოა, არ განაახლოს კონტრაქტი AstraZeneca-სა და Johnson & Johnson-თან, მათი ვაქცინების ევროკავშირის წევრი ქვეყნებისთვის მიწოდებასთან დაკავშირებით.

♦ 13 აპრილი - ა.შ.შ.-ში Johnson & Johnson-ის ვაქცინის გამოყენება დროებით შეჩერდა. 

♦ 25 მარტი - საქართველოს მთავრობამ 29 250 დოზა Pfizer/BioNTech-ის ვაქცინა მიიღო. დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს განცხადებით, დღეიდან, მედპერსონალთან ერთად, ვაქცინაციის შესაძლებლობა 65 წელს ზემოთ პირებისთვისაც იქნება ხელმისაწვდომი. მათ ექნებათ არჩევანის საშუალება AstraZeneca/Oxford-სა და Pfizer/BioNTech-ის ვაქცინებს შორის.

♦  25 მარტი -  ჩინური კომპანია Zhongyianke Biotech-ის ვაქცინა მეორე ფაზაში გადავიდა

♦  23 მარტი -  ა.შ.შ. აცხადებს, რომ AstraZeneca/Oxford-ს მიერ მარეგულირებლისთვის წარდგენილი დოკუმენტაცია სრულყოფილი არაა

♦  23 მარტი - იაპონური კომპნია Daiichi Sankyo-სა და ტოკიოს უნივერსიტეტის ვაქცინა 1/2, კომბინირებულ ფაზაში გადავიდა

♦  20 მარტი -  კუბური ვაქცინა, სახელად Abdala, მესამე ფაზაში გადავიდა 

♦  18 მარტი - ევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა AstraZeneca/Oxford ვაქცინის გამოყენება განაახლეს 

♦  18 მარტი - ამერიკის შეერთებული შტატები AstraZeneca/Oxford ვაქცინის ნამატ დოზებს მექსიკასა და კანადაში გააგზავნის

♦  18 მარტი - ევროპის სამედიცინო მარეგულირებელმა - EMA-მ განაცხადა, რომ AstraZeneca/Oxford ვაქცინა უსაფრთოა. EMA-ს წარმომადგენლებმა გამოაცხადეს, რომ აქამდე არსებული მონაცემებით, ვაქცინირებულების ნაწილში სისხლის კოლტების გაჩენასა და ასტრაზენეკას ვაქცინას შორის პირდაპირი კავშირი არ დადგინდა.

♦  16 მარტი - კანადური კომპანია Medicago-ს ვაქცინა მესამე ფაზაში გადავიდა

♦  16 მარტი - კომპანია Meissa Vaccines-ის ინტრანასალური [ცხვირის სპრესის სახით] ვაქცინა პირველ ფაზაში შევიდა

♦  16 მარტი - ირანის თავდაცვის სამინისტროს პატრონაჟით, ახალი კორონავირუსის ერთი ვაქცინა პირველ ფაზაში შევიდა 

♦  15 მარტი - ჩინეთმა კომპანიების - Anhui Zhifei Longcom-ისა და IMCAS ვაქცინა ეროვნულად დაამტკიცა 

♦  15 მარტი -  გერმანიამ, საფრანგეთმა და იტალიამ AstraZeneca/Oxford ვაქცინის ადმინისტრირება დროებით შეაჩერეს

♦ 15 მარტი - საქართველოში ახალი კორონავირუსის ვაქცინით სამედიცინო პერსონალის აცრა დაიწყო

♦  13 მარტი - ბრაზილიამ AstraZeneca/Oxford ვაქცინა სრული ლიცენზიით, ეროვნულად დაამტკიცა

♦  13 მარტი - საქართველომ ახალი კორონავირუსის AstraZeneca/Oxford ვაქცინის 43,200 დოზა მიიღო, რომელიც სამხრეთ-კორეული კომპანია AstraZeneca-SKBio-ს მიერ არის წარმოებული 

♦  12 მარტი - Sanofi-სა და Translate Bio-ს ვაქცინა კომბინირებულ 1/2 ფაზაში გადავიდა

♦ 11 მარტი - Novavax-ის ვაქცინის კლინიკური კვლევების შედეგებმა ძლიერი შედეგები აჩვენა

♦ 11 მარტი -  იტალიური ვაქცინა ReiThera 2/3 ფაზაში გადავიდა

♦ 11 მარტი - ევროკავშირმა Johnson & Johnson-ის ვაქცინა დაამტკიცა

♦ 11 მარტი - დანიამ, ისლანდიამ და ნორვეგიამ საკუთარი მოქალაქეებისთვის Oxford-AstraZeneca ვაქცინის მიცემა დროებით შეაჩერეს, სისხლის კოლტების გაჩენის გამო, რომელიც შესაძლოა, ვაქცინას უკავშირდება

♦  5 მარტი - Johnson & Johnson-ის ვაქცინა კანადამ დაამტკიცა 

♦  4 მარტი - Gritstone Oncology-ის ვაქცინა პირველ ფაზაში შევიდა

♦  4 მარტი -  კუბური ვაქცინა Soberana 2 მესამე ფაზაში გადავიდა

♦  1 მარტი - მასაჩუსეტსის შტატში მომუშავე კომპანიის ვაქცინა VBI Vaccines 1/2 ფაზაშია

♦  27 თებერვალი -  F.D.A.-მ Johnson & Johnson-ის ვაქცინა ა.შ.შ.-ში გადაუდებელი მოხმარებისთვის დაუშვა 

♦  26 თებერვალი - კანადამ Oxford-AstraZeneca-ს ვაქცინა გადაუდებელი მოხმარებისთვის დაუშვა

♦  25 თებერვალი - ჩინეთმა ორი ვაქცინა, კომპანიების: CanSino and Sinopharm-ის წარმოებით, თავისუფალი მოხმარებისთვის ეროვნულად დაუშვა

♦  25 თებერვალი - ბაჰრეინმა Johnson & Johnson-ის ვაქცინა გადაუდებელი მოხმარებისთვის ეროვნულად დაუშვა 

♦  22 თებერვალი - იკანის სამედიცინო სკოლის ვაქცინა პირველ ფაზაში შევიდა  

♦  22 თებერვალი - Sanofi-ს ვაქცინა მეორე ფაზაში გადავიდა

♦  20 თებერვალი - ჩუმაკოვის ცენტრის ვაქცინა რუსეთის მარეგულირებელმა ეროვნულად დაამტკიცა

♦  18 თებერვალი - ჩინური კომპანიის ვაქცინა Shenzhen Kangtai მეორე ფაზაში გადავიდა 

♦ 16 თებერვალი - ინდური კომპანია Bharat Biotech ვაქცინა, რომელიც ცხვირის სპრეის სახით გამოვა, პირველ ფაზაში შევიდა 

 ვაქცინის შექმნის და განვითარების ციკლი - გზა ლაბორატორიიდან კლინიკამდე

პრეკლინიკური ცდის პერიოდი ⇒ მეცნიერები  ახალ ვაქცინას  ჯერ უჯრედულ კულტურაზე სცდიან, შემდეგ კი, იმუნურ რეაქციაზე დასაკვირვებლად, ცხოველებზე - თაგვებსა და მაიმუნებზე. ამჟამად 87 ვაქცინაა აქტიური პრეკლინიკური განვითარების ფაზაში.

პირველი ფაზა, უსაფრთხოების გამოცდა ⇒ ვაქცინის უსაფრთხოების და იმუნური სისტემის სტიმულირების უნარის გასატესტად, მეცნიერებს ვაქცინა ადამიანების მცირე ნაწილის ორგანიზმში შეჰყავთ. ამ დროს ისაზღვრება ვაქცინის აქტიური ნივთიერების დოზა.

მეორე ფაზა, გაფართოებული ცდა ⇒ მეცნიერები ვაქცინას ჯგუფებად დაყოფილ, ასობით ადამიანზე ცდიან. ამ ჯგუფებში შედიან ბავშვები და მოხუცები. ცდა ამ ჯგუფებზე ვაქცინის შესაძლო განსხვავებული ზემოქმედების საცდელად ხდება. ამ ცდების დროს, ისევ ვაქცინის უსაფრთხოება და მის მიერ იმუნური სისტემის სტიმულირების უნარი იცდება.

მესამე ფაზა, ეფექტურობის ცდა ⇒ ამ ეტაპზე მეცნიერებს ვაქცინა ათასობით ადამიანში შეჰყავთ  და აკვირდებიან, თუ რამდენი მათგანი დაინფიცირდება, პლაცებო ჯგუფის მოხალისეებთან შედარებით. იცავს თუ არა ვაქცინა კორონავირუსისგან, ანუ აქვს თუ არა პრევენციული ძალა -  ცდის მესამე ფაზაში უკვე შესაძლებელია. ივნისში, ამერიკის საკვებისა და წამლის ადმინისტრაციამ [F.D.A.] განაცხადა, რომ კორონავირუსის ვაქცინამ ვაქცინირებული ადამიანების სულ მცირე 50% უნდა დაიცვას ინფიცირებისგან იმისთვის, რომ ის ეფექტურად იყოს მიჩნეული და საყოველთაო მოხმარებისთვის დამტკიცდეს. ამასთანავე, მესამე ფაზის კვლევა საკმაოდ დიდია იმისთვის, რომ გამოჩნდეს ვაქცინის შედარებით იშვიათი გვერდითი მოვლენები, რაც წინა კვლევებში, შესაძლოა, მონაწილეების მცირერიცხოვნობის გამო, არ გამოვლინდა.

ვაქცინის ნაადრევი ან შეზღუდული დამტკიცება ⇒  ჩინეთმა და რუსეთმა ვაქცინები მესამე ფაზის კვლევის შედეგების დასრულებამდე დაამტკიცეს. ექსპერტების თქმით, ასეთი ნაჩქარევი პროცესი სერიოზული რისკების შემცველია.  

დამტკიცება ⇒ თითოეულ ქვეყანაში, მარეგულირებლები ცდების შედეგებს განიხილავენ და წყვეტენ, დაამტკიცონ თუ არა ესა თუ ის ვაქცინა. პანდემიის დროს, მის ფორმალურ დამტკიცებამდე, ვაქცინამ, შესაძლოა, მიიღოს საგანგებო გამოყენების ლიცენზია [Emergency Use Authorization]. როგორც კი ვაქცინა შეუზღუდავი გამოყენების ლიცენზიას მიიღებს, მედიკოსები, ვაქცინის უსაფრთხოებასა და ეფექტურობაში დასარწმუნებლად, იმ ადამიანების  მონიტორინგს აგრძელებენ, რომლებმაც ვაქცინა მიიღეს.

კომბინირებული ფაზები ⇒ ვაქცინის განვითარების დაჩქარების ერთ-ერთი გზა ფაზების კომბინაციაა.  მაგალითად, ზოგიერთი ვაქცინა, ახლა კვლევის პირველ და მეორე ფაზას ერთდროულად გადის, რა დროსაც ისინი ასობით ადამიანზე პირველად იცდება. 

გენეტიკური ვაქცინები

გენეტიკური ისეთი ვაქცინაა, რომლის საშუალებითაც ადამიანის ორგანიზმის უჯრედებში ახალი კორონავირუსის ერთი ან/და მეტი გენეტიკური მასალა შეჰყავთ, მასპინძელი ორგანიზმის იმუნური პასუხის პროვოცირებისთვის. 

ერთჯაჭვიანი რიბონუკლეინის მჟავის გენეტიკური მასალის, რნმ [მარცხნივ] და ორჯაჭვიანი დეზოქსირიბონუკლეინის მჟავის, დნმ [მარჯვნივ] ვირუსული ფრაგმენტები. ახალი კორონავირუსი - SARS-COV-2 ერთჯაჭვიანი რნმ ვირუსია © The New York Times 

გენეტიკური ვაქცინები

კატეგორია: მესამე ფაზა 

შემქმნელები: ამერიკული კომპანია Moderna, ამერიკის ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტი/National Institutes of Health, NIH 

ვაქცინის სახელი:  mRNA-1273

ეფექტურობა: 94.5%

დოზირება: 2 დოზა, 4 კვირის შუალედით

მიღების გზა: ინექცია კუნთებში 

შენახვის წესები: 30 დღე მაცივარში, ხოლო 6 თვე –20°C [–4°F ]
 

Moderna ქმნის ისეთ ვაქცინებს, რომლებიც ადამიანის ორგანიზმში ვირუსის ცილების წარმოსაქმნელად ვირუსის რიბონუკლეინის მჟავის [რნმ] ინფორმაციას იყენებენ. მათ სხვანაირად RNA [mRNA] მესენჯერებს/გადამტანებსაც ეძახიან.

ეს ვაქცინა ბაზარზე ჯერ არაა. იანვარში Moderna-მ კორონავირუსის ვაქცინაზე მუშაობა დაიწყო და მისი ამ მცდელობის დასაფინანსებლად ამერიკის მთავრობამ 1 მილიარდი დოლარი გაიღო.  ამერიკის ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტთან პარტნიორობის შედეგად, Moderna-მ აღმოაჩინა, რომ ვაქცინა მაიმუნებს ვირუსისგან იცავს. მარტში Moderna-მ კოვიდ-19-ის საწინააღმდეგო პირველი ვაქცინის ადამიანზე ცდა დაიწყო, რამაც იმედისმომცემი შედეგი გამოიღო. ვაქცინამ განვითარების მესამე ფაზას მიაღწია, რომელიც 27 ივლისს დაიწყო. ვაქცინის ფინალურ კვლევაში ამერიკის შეერთებული შტატების მასშტაბით, 89 ცენტრში, 20 ათასი ჯანმრთელი ადამიანი ჩაერთვება. 11 აგვისტოს  აშშ-ს მთავრობამ  კომპანიას დამატებითი 1,5 მილიარდი გადაურიცხა ვაქცინის 100 მილიონი დოზის საწარმოებლად იმ  შემთხვევაში, თუ ის უსაფრთხო და ეფექტური იქნება. სექტემბერში კანადამ მიაღწია კომპანიასთან შეთანხმებას 20 მილიონი დოზა ვაქცინის შესყიდვის თაობაზე.

ივლისში Moderna-მ საპატენტო დავა წააგო, რაც მისი ვაქცინის გამოგონების ტექნოლოგიურ ნაწილს ეხებოდა. მომდევნო თვეში, კომპანიამ განაცხადა, რომ ის  დარწმუნებული არაა, რომ პატენტში მითითებული ზოგი ტექნოლოგიის  პირველი, ორიგინალური გამომგონებელია. ამ ტექნოლოგიებს შორისაა კორონავირუსის ვაქცინის ტექნოლოგიები.

17 სექტემბერს Moderna-მ  პროტოკოლი გამოაქვეყნა.  ისინი გეგმავენ დაიცადონ მანამ, სანამ  მოხალისეების მნიშვნელოვანი ნაწილი გახდება კოვიდ-19-ით ავად და შემდეგ დააკვირდნენ, თუ  რამდენი მათგანი იყო ვაქცინირებული იმის დასადგენად, რამდენი მათგანი დაიცვა ვაქცინამ. საჭირო მონაცემების და მოხალისეების მისაღებად, შესაძლოა, 2020 წლის ბოლომდე ან 2021 წლის დასაწყისამდე მოცდა გახდეს საჭირო. 

16 ნოემბერს მოდერნამ გამოაცხადა, პირველადი მონაცემების მიხედვით, მათი ვაქცინის ეფექტურობა 94.5 პროცენტია. 95 მონაწილიდან, რომლებსაც Covid-19 შეხვდათ, 90 პლაცებო მისცეს და მხოლოდ ხუთს - ვაქცინა. მეორე დამაიმედებელი შედეგი ის არის, რომ ეს ვაქცინა ადამიანებს დაავადების მწვავე ფორმისგან იცავს. ვაქცინის კლინიკური კვლევა გრძელდება, მეტი მონაცემების მისაღებად. მოდერნა ამბობს, რომ ის აპირებს მარეგულირებელს - F.D.A.-ს საგანგებო დაშვებისთვის [Emergency Use Authorization, EUA] მომავალი კვირების განმავლობაში მიმართოს.

30 ნოემბერს "მოდერნამ" გამოაცხადა, რომ კომპანია F.D.A.-ს საგანგებო რეჟიმში დაშვებისთვის [Emergency Use Authorization, EUA] მიმართავს, - ერთ წელზე ნაკლებ დროში, ვიდრე ვაქცინის კლინიკური გამოცდა დაიწყო. ეს მეორე მოთხოვნაა საგანგებო დაშვებაზე, Pfizer-ისა და BioNTech-ის შემდეგ. თუ "მოდერნას" ვაქცინას F.D.A. საგანგებოდ დაუშვებს, მისი სახალხო გამოყენება 21 დეკემბერს დაიწყება.

2 დეკემბერს, Moderna-მ დაარეგისტრირა კლინიკური კვლევა, რომლის ფარგლებში 12-18 წლის მოზარდებში ჩაატარებენ ვაქცინაციას.

18 დეკემბერს F.D.A.-მ ეს ვაქცინა საგანგებო რეჟიმში დაუშვა. 

23 დეკემბერს კანადამ Moderna-ს ვაქცინა დაამტკიცა. 

4 იანვარს Moderna-ს ვაქცინა ისრაელმა დაამტკიცა, ხოლო 6 იანვარს - ევროკავშირმა. 

კატეგორია: მეორე და მესამე, კომბინირებული ფაზა; დამტკიცებულია კანადაში და საგანგებო დაშვება აქვს დიდ ბრიტანეთსა და ბაჰრეინში 

შემქმნელები: გერმანული კომპანია BioNTech, ამერიკული კომპანია Pfizer და ჩინური კომპანია Fosun Pharma

ვაქცინის სახელია:  BNT162b2

ეფექტურობა: 95%

დოზები: 2 დოზა, 3 კვირის შუალედით

მიღების გზა: კუნთებში ინექცია 

შენახვის წესები: საყინულე, სადაც ტემპერატურაა –70° C ცელსიუსი [– 94° F / ფარენჰაიტი]
 

9 ნოემბერს ნიუ-იორკში მომუშავე კომპანია Pfizer-მა და გერმანულმა კომპანია BioNTech-მა გამოაცხადეს, რომ ახალი კორონავირუსის მათი ვაქცინის კანდიდატი 90%-ზე უფრო მაღალეფექტურია. ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ახალი კორონავირუსის ცდის ეტაპზე კომპანიამ ასეთი დამაიმედებელი მონაცემები წარმოადგინა, მიუხედავად იმისა, რომ ცდის მესამე ფაზაში ახალი კორონავირუსის ვაქცინის კიდევ 10  კანდიდატი იცდება. 

გერმანულმა კომპანია BioNTech-მა ნიუ იორკში მდებარე კომპანია Pfizer-თან და ჩინურ  წამლის მწარმოებელ კომპანია Fosun Pharma-სთან მოლაპარაკება დაიწყო ვირუსის RNA ინფორმაციის მატარებელი ვაქცინის შექმნის თაობაზე. ვაქცინა ორ დოზად შეჰყავთ ადამიანის ორგანიზმში. მაისში მათ ვაქცინის ორი ვერსიის პირველი და მეორე ფაზის კვლევა დაიწყეს. კვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ ვაქცინის ორივე ვერსია მოხალისეებში SARS-CoV-2 -ის წინააღმდეგ ანტისხეულების გამომუშავებას იწვევს, ხოლო იმუნური, T უჯრედები ვირუსზე რეაგირებენ. კვლევისას აგრეთვე ნახეს, რომ ვაქცინის BNT162b2 სახელწოდებით ცნობილი ვერსია საგრძნობლად ნაკლებად იწვევს ისეთ  გვერდით მოვლენებს, როგორიცაა სიცხე და დაღლილობის შეგრძნება. ამიტომ, მათ ცდის მეორე და მესამე ფაზისთვის ეს ვაქცინა აირჩიეს.  27 ივლისს კომპანიებმა გამოაცხადეს, რომ მათ დაიწყეს კვლევის მეორე და მესამე ფაზა, ერთდროულად. კვლევაში 30 ათასი მოხალისე მონაწილობდა ამერიკიდან  და სხვა ქვეყნებიდან, მათ შორის არგენტინიდან, ბრაზილიიდან და გერმანიიდან. შუალედური კვლევის დროს კომპანიებმა განაცხადეს, რომ ვაქცინის  პირველი დოზის მიღების შემდეგ, მოხალისეები მსუბუქ ან საშუალო გვერდით მოვლენებს უჩივიან. 12 სექტემბერს Pfizer-მა და BioNTech-მა განაცხადეს, რომ ისინი ამერიკაში მიმდინარე კვლევის 43 ათას მონაწილით გაზრდას გეგმავენ.

იმავე თვეში, ტრამპის ადმინისტრაციამ, ამ კომპანიებს 1.9 მილიარდი დოლარი გადასცა დეკემებერში 100 მილიონი ვაქცინის დოზის მისაღებად იმ პირობით, რომ  მომავალში 500 მილიონ დოზას მიიღებდა. იაპონიამ 120 მილიონი დოზის მიღებაზე მოაწერა ხელი. ევროკავშირმა კი, 200 მილიონი დოზის მიღებაზე.

სექტემბერში Pfizer-ის  მთავარმა აღმასრულებელმა დირექტორმა განაცხადა, რომ მათ  დაზუსტებით ოქტომბერში ეცოდინებათ მუშაობს თუ არა ვაქცინა. თუ ეს დამტკიცდა, Pfizer-ის  განცხადებით, ისინი 2021 წლის ბოლომდე 1.3 მილიარდი ვაქცინის დოზის წარმოებას ელიან მსოფლიოს მასშტაბით.

18 ნოემბერს Pfizer-მა საბოლოო შედეგები გამოქვეყნა, რომელიც 164 შეთხვევას ეფუძნება. თანამწარმოებლებმა: Pfizer-მა და BioNTech-მა დაასკვნეს, რომ მათი ვაქცინა 95%-ით ეფექტურია. მათი განცხადებით, 65 წელს ზემოთ ადამიანებში, რომლებსაც, ზოგადად, სუსტი პასუხი აქვთ ვაქცინების მიმართ, ვაქცინა 94 %-ით ეფექტურია. გარდა ამისა, კვლევებმა სერიოზული გვერდითი მოვნელები არ გამოავლინა. კომპანიები მალე აპირებენ მარეგულირებელს - F.D.A.-ს საგანგებო დაშვებისთვის [Emergency Use Authorization, EUA] მიმართონ. 

20 ნოემბერს კომპანიამ მარეგულირებელს საგანგებოს დაშვებისთვის მიმართა.  F.D.A.-ს რამდენიმე კვირა დასჭირდება, რომ კომპანიის განცხადება განიხილოს და გადაწყვეტილება მიიღოს. 

BBC-ს ინფორმაციით, დიდი ბრიტანეთი პირველი ქვეყანაა, რომელმაც ამ ჯგუფის ვაქცინა დაამტკიცა. პირველი 800,000 დოზა ბრიტანეთში მომავალ კვირას იქნება ხელმისაწვდომი. ვაქცინების პირველი პარტია ხანდაზმულთა სახლებს მიეწოდებათ, ასევე 80 წელს გადაცილებულ ხალხსა და ჯანდაცვის სფეროში მომუშავე ხალხს. 

ბაჰრეინმა მალევე დაამტკიცა ეს ვაქცინა ერივნულად. 9 დეკემბერს, კანადამ სრულად დაამტკიცა [approval] ეს ვაქცინა ეროვნულად და მალე მოემზადება საზოგადოებრივი ვაქცინაციისთვის. 

10 დეკემბრის მსჯელობის შემდეგ, F.D.A.-ს ვაქცინებისა და ბიოლოგიური პროდუქტების საკონსულტაციო კომიტეტმა ამ ვაქცინისთვის საგანგებო დაშვებაზე ხმათა უმრავლესობით, დადებითი გადაწყვეტილება მიიღო: კომიტეტის 17 წევრი თანახმა იყო, 4 წინააღმდეგი, ხოლო ერთმა თავი შეიკავა ხმის მიცემისგან. იშვიათი გამონაკლისების გარდა, მარეგულირებელი კომიტეტის წევრების ხმის მიცემის შედეგებს ითვალისწინებს გადაწყვეტილების მიღების დროს.

11 დეკემბერს F.D.A.-მ ეს ვაქცინა საგანგებო რეჟიმში დაუშვა  

იაპონიამ ამ ვაქცინის 120 მილიონი დოზა შეუკვეთა, ხოლო ევროკავშირმა - 200 მილიონი დოზა. 16 დეკემბერს BioNTech-მა განაცხადა, რომ ჩინეთიდან 100 მილიონ დოზაზე მიიღო შეკვეთა.  

2021 წლის ბოლომდე ეს ჯგუფი 1.3 მილიარდი ვაქცინის წარმოებას გეგმავს.

21 დეკემბერს ევროკავშირმაც დაუშვა ეს ვაქცინა. 

31 დეკემბერს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ ეს ვაქცინა საგანგებო რეჟიმში დაამტკიცა. 

კატეგორია: მეორე და მესამე, კომბინირებული ფაზა

შემქმნელები: იაპონური ბიოტექნოლოგიური კომპანია AnGes, ოსაკას უნივერსიტეტი და Takara Bio

ვაქინის სახელი: AG0302-COVID19

ეფექტურობა: უცნობია

დოზები: 2 დოზა, ორკვირიანი შუალედით

მიღების ტიპი: ინექცია კანში 

შენახვის წესები: ოთახის ტემპერატურა 1 წლის განმავლობაში 

30 ივნისს, იაპონურმა ბიოტექნოლოგიურმა კომპანია AnGes-მა პირველი ფაზა დაიწყო ვაქცინისა, რომელსაც ის ოსაკას უნივერსიტეტსა და Takara Bio-სთან ერთად აკეთებს. დეკემბერში კომპანია კლინიკური კვლევის კომბინირებული 2/3 ფაზაში გადავიდა. 
 

კატეგორია: მესამე ფაზა

შემქმნელი: ინდური კომპანია Zydus Cadila

ივლისში, ვაქცინის ინდურმა მწარმოებელმა კომპანია Zydus Cadila-მ, ვირუსის დეზოქსირიბონუკლეინის მჟავის [დნმ] მატარებელი ვაქცინის გატესტვა დაიწყო. ვაქცინის ორგანიზმში შეყვანა კანზე დასაკრავი პლასტერის მეშვეობით ხდება. მეორე ფაზის ცდები კომპანიამ 6 აგვისტოს დაიწყო.

3 იანვარს ეს ვაქცინა მესამე ფაზაში გადავიდა. 

კატეგორია: მესამე ფაზა

შემქმნელი: გერმანული ფარმაცევტული კომპანია CureVac

ვაქცინის სახელი: CVnCoV

ეფექტურობა: უცნობია

დოზები: 2 დოზა, 4 კვირის შუალედით

მიღების ტიპი: ინექცია კუნთებში

შენახვის წესები: ინახება, სულ მცირე, 3 თვე, 2-8°C ტემპერატურაზე 

2020 წლის დეკემბერში CureVac-მა მესამე ფაზის კვლევა დაიწყო, რისთვისაც გერმანიაში 35 500 მოხალისე შეკრიბა. მანამდე კომპანიამ ვირუსის RNA ინფორმაციის შემცველი ვაქცინის კლინიკური ცდები დაიწყო.  სექტემბერში ვაქცინა მოხალისეებს მეორე ფაზის კვლევის ფარგლებში, პანამასა და პერუში, გაუკეთდათ. 

გასული წლის მარტში ტრამპის ადმინისტრაციამ ვერ დაარწმუნა CureVac-ის მმართველები, რომ კვლევა და შემდგომი პერსპექტიური წარმოება გერმანიდან აშშ-ში გადაეტანათ.

CureVac-ის მთავარი აღმასრულებელი დირექტორი ინტერვიუში ამბობდა, რომ კომპანია 100 მილიონ დოზა ვაქცინას 2020 წლის ბოლომდე დაამზადებდა. ის აგრეთვე იმედოვნებდა, რომ ვაქცინა 2021 წელს დამტკიცდება. 

CureVac თანამშრომლობდა ილონ მასკის კომპანია Tesla-თან, რნმ  „მიკრო ქარხნების“ შესაქმნელად. ეს ქარხნები, პოტენციურად, მსოფლიოს მასშტაბით ამუშავდებოდა მილიარდობით დოზა ვაქცინის შესაქმნელად.

2021 წლის იანვარში, CureVac-მა რამდენიმე თანამშრომლობა წამოიწყო ისეთ ფარმაცევტულ გიგანტებთან, როგორებიცაა Bayer, Celonic, GSK, და Novartis მათგან წარმოებაში დახმარების მიზნით, ახალი კორონავირუსის ახალი ვარიანტების წინააღმდეგ ვაქცინის ეფექტურობის გაძლიერების მიზნით. 

♦ მონაცემების წყაროა ნიუ იორკ თაიმზის ვაქცინების ტრეკერი, რომლის ავტორები არიან: ჯონათან კორუმი, სიუ ლი-ვი და კარლ ციმერი, კონტრიბუტორები კი - დენის გრეიდი, ენდრიუ კრამერი, ჰარი კუმარი, ჩაო ლი და კარლოს ტეჯადა

♦ "ნიუ იორკ თაიმზის" წყაროებია: ჯანმრთელობის დაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია [WHO], ამერიკის ალერგიისა და ინფექციური დაავადებების ეროვნული ინსტიტუტი [NAIAD], ბიოტექნოლოგიების საინფორმაციო ეროვნული ცენტრი [NCBI], სამეცნიერო სამედიცინო ჟურნალი New England Journal of Medicine [NEJM], საერთაშორისო მედია და სხვადასხვა ქვეყნის ეროვნული სამედიცინო მარეგულირებლები.  

♦ მონაცემები და ინფორმაცია განახლებადია, შესაბამისი ახალი ამბების კვალდაკვალ. ინფორმაცია ბოლოს 2021 წლის 22 ივნისს განახლდა. 

♦ მასალა მოამზადა თაკო ფარადაშვილმა. თაკო კომუნიკაციის მენეჯერია ჰოლანდიურ სამედიცინო პროფილის კომპანიაში Bambi Medical. მანამდე, მუშაობდა ჟურნალისტად საზოგადოებრივი მაუწყებლის რადიოში, ჟურნალ „ლიბერალში“ და media.ge-ში. პერიოდულად თარგმნიდა ამერიკულ გაზეთ The New York Times-ის სტატიებს გაზეთ „24-საათისთვის.“ თაკოს ფლობს ორ სამაგისტრო ხარისხს მედიისა და კომუნიკაციების მენეჯმენტის და მედიისა და ხელოვნების კვლევის პროგრამებში. "ლინკდინის" პროფილი - Tamar Pharadashvili